ماساژ برای دیابت
دیابت تیپ ۱ و۲ را میتوان با اثرات ریلکس کنندگی ماساژ، تسکین داد. هرکسی میداند که زندگی با دیابت، دربردارنده حجم زیادی ازاسترس خواهد بود.
بدن انسان درجهت مقابله با استرس یک طراحی کاملا فراگیر دارد و استرس در این فرآیند موجب افزایش سریع قند خون می شود.
ماساژ درکاهش استرس، حتی برای غیردیابتیها نیزمفید است. این کارضربان قلب و فشار خون را کاهش داده و نیزمنجر به شل شدن عضلات و افزایش اندورفین میشود که همه موارد، حس بهتر بودن را القاء میکنند.
جریان خون و نوروپاتی (صدمات عصبی)
اکثردیابتیها گردش خون ضعیفی دارند. چندین روش ماساژ وجود دارد که منجربه افزایش میزان جریان گردش خون میشود. انواع ماساژهای ریلکسی و ماساژ دیپ تی شو و ماساژ پیشرفته هات استون میکس، دارای اثرات ویژه ای هستند. گرفتن ماساژ مستمربه افزایش جریان خون درنواحی احتقان یافته و گرفته بدن، کمک بسیارکرده واسید لاکتیک را ازعضلات بدن شسته و منجربه عبورجریان غنی از اکسیژن ازعضلات میشود.
نوروپاتی، دیگر اثر جانبی دیابت بوده و ماساژ درمانی در آغاز رهاسازی اندورفین که آستانه درد شما را بالا میبرد، مفید گزارش شده است. گرفتن ماساژ تریگرپوینت و ماساژ اسپورت منجربه رهاسازی سروتونین و اکسیتوسین در بدن شما شده که درد مزمن را کاهش میدهد.
آگاهی از قند خون
دکتر روکی ماتور(Dr.Ruchi Mathur)، پزشک در موسسه بالینی غدد درونریز آمریکا، (M.D.of the American Association of Clinical Endocrinologist) توصیه میکند که هنگام گرفتن ماساژ از شرایط هایپوگلا سیمی (افت قند خون)، پرهیز کنید. البته این کار روش خوبی طی هرگونه فعالیت است، از رانندگی تا شنا کردن، اما به ویژه طی ماساژاهمیت بسیاری دارد، چون ریلکسیشن عمیق و آرام ممکن است منجر به این موضوع شود که علایم افت قند خون به چشم بیایند.
حتما با ماساژ تراپیست خود در مورد احتمال هایپوگلایسمی و اینکه چگونه با آن کنار میآیید (با قرصهای گلوکز، یک نوشابه یا دیگر روشهای ترجیحی) مشورت کنید. سپس، از بررسی سطح قند خون خود قبل از ترک کلینیک اطمینان حاصل کنید، بنابراین بدین گونه میتوانید از اثرات آرامبخشی دوره ماساژ خود لذت بیشتری ببرید.
تأثیر ماساژ درمانی بر سطح گلوکز خون کودکان دیابتی
از جمله درمانهایی که امروزه در کنار درمانهای طبی معمول برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده می گردد، درمانهای مکمل می باشند. ماساژ درمانی یکی از مفیدترین درمانهای مکمل است که از تکنیکهای خاص پرستاری نیز محسوب می شود. از جمله درمانهایی که امروزه در کنار درمانهای طبی معمول برای درمان بسیاری از بیماریها استفاده می گردد، درمانهای مکمل می باشند. ماساژ درمانی یکی از مفیدترین درمانهای مکمل است که از تکنیکهای خاص پرستاری نیز محسوب می شود. درصد بالایی از بیماران دیابتی از درمانهای مکمل استفاده می نمایند. بنابراین با هدف تأثیر ماساژ درمانی در کاهش قند خون، این تحقیق صورت گرفت .
روش ها:
این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی با طرح دو گروهی، دو مرحله ای (قبل و بعد) می باشد. متغیرهای پژوهش را متغیرمستقل (ماساژ درمانی)، وابسته (سطح همو گلوبین گلیکوزیله) و زمینه ای (سن، جنس، طول مدت دیابت، میزان انسولین مصرفی، سطح تحصیلات و شغل والدین) تشکیل داده اند. نمونه های پژوهش شامل۵۱ کودک دیابتی ۱۵-۷ ساله مراجعه کننده به مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و دارای شرایط شرکت در پژوهش بوده اند که در قالب دو گروه: کنترل و ماساژ درمانی مورد مطالعه قرار گرفته اند. انتخاب نمونه ها به روش آسان و تقسیم آنها بطور تصـادفی صورت گرفته است. جهت تجزیـه و تحلیل داده هـا از نرم افزار SPSS و آزمون های آماری (میانگین و انحـراف معیار) تی زوج، آنالیز واریانس و همبستگـی پیرسون استفاده گردید.
نتایج:
نتایج نشان داد که میزان همـوگلوبین گلیکوزیله بعد از مطالعه، در گروه ماسـاژ، نسبت به قبل از مطالعه، کاهش معنـا دار داشته است و همچنین اختلاف میزان هموگلوبین گلیکوزیلـه قبل و بعد از مطالعه بین گروه ماسـاژ با کنترل، از نظر آماری معنادار می باشد .
بحث :
نتایـج به دست آمده نشـان داد که ماسـاژ در کاهش سطـح قند خون کودکان دیابتـی و در نتیجـه کاهش مـیزان هموگلوبین گلیکوزیله کودکان دیابتی تأثیر مثبت داشته است. بنابراین می توان این روش را به عنوان درمانی مکمل در کنار درمان روتین دیابت، جهت کاهش قندخون کودکان دیابتی توصیه نمود.
مقدمه :
دیابت ملیتوس یکی از شایع ترین وجدی ترین بیماری های مزمن کودکی است و میزان بروز آن در سراسر جهان در حال افزایش است، بطوری که انتظار می رود، از ۱۳۵ میلیون نفر در سال ۱۹۹۵ به ۳۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ خواهد رسید (۱) . دیابت در ایران وضعیتی مشابه دارد، بطوری که در سال ۱۳۷۷ تعداد مبتلایان ۳ میلیون نفر بوده و سالیانه ۲۵۰ هزار نفر به این تعداد اضافه می شود. پیش بینی می شود طی۳۰ سال آینده این میزان به بیش از ۳ برابر برسد (۲). در استان اصفهان، دیابت حدود ۱۲۰- ۱۰۰ هزار نفر را درگیر ساخته و این میزان در شهر اصفهان به ۲۵-۲۲ هزار نفر میرسد، که سالیانه ۲۰۰۰-۱۶۰۰ نفر به آن اضافه میشود (۳). از بدو شناخت بیمـاری دیابت تاکـنون، روشهای متفاوتـی برای درمان آن، یافت نشـده است که اصلی ترین و مهم ترین آنها، درمان روتین انسولین، رژیم و ورزش می باشد. اما چندی است در کنار این درمان، یک سری درمانهای مکمل نیز به کار برده می شوند.
درمانهای مکمل می توانند به عملکرد انسولین کمک کنند یا اثر آن را افزایش دهند. بیمار دیابتی ممکن است برای کاهش سطوح قندخون، کاهش دوز دارو یـا کاهـش مقـاومت به انسولـین، در جستجـوی درمان هـای مکمل باشـد، همـچنین درمانهـای مکمل می تواننـد به بیماران در بهـبود کیفـیت زندگی یا کنترل عـوارض دیابت کمـک نمایند (۴).اطلاعـات موجود نشـان می دهنـد که بیشتـر بیمـاران دیابتـی از درمان هـای مکمـل در کنـار درمانهـای معمولی استفاده می کنند که این میزان به نسبت افراد غیر دیابتی، ۶/۱ برابر می باشد. در تحقیـق انجـام شـده توسـط اجـد (Egede) و همکاران، مشخص شد که افراد بالای ۶۵ سال و افراد با سطح تحصیلات بالاتر، بیشتر از این درمانهـا استفاده مـی کردند. طبق هـمین تحقیق، درمان مکمل رایج در دیابتـی ها به ترتیب شیوع عبـارت بودند از: رژیم غذایـی، شفای معنـوی، داروهای گیاهی، ماساژ و مراقبه (۵). طبق تحقیق مروری انجام شده توسط کاکس (Cox) از سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۷، سهم استفاده کننـدگان از ماساژ در ایالات متحـده، از ۷ به ۱۱ درصـد جمعـیت رسیـده است که بیشترین افزایش را در بین تمام درمان های مکمل نشان می دهد(۶).
ماساژ با افزایش گردش خون عضلات باعث رفـع تنش مزمن اعضـای بدن شده و با بر طرف کردن خستگی جسمی و روحی می تواند آرامش ذهنی و جسمی برای فرد ایجاد کند و همین امر باعـث کاهش استـرس مـی شود (۷). هـمچنین مـی تواند با کاهـش سطح کورتـیزول و افزایش سروتونین اضـطراب و استرس را در فرد کاهش داده و بدین وسیلـه بر روی سطوح قندخـون اثر بگذارد (۸).ماسـاژ به شکلهای مختلف در تحقیقات طبی دیابت، به کار گرفتـه شده است. از ماساژ پاهای مبتلا به نوروپاتـی گرفته تا ماساژ محل تزریق و ماسـاژ تمامی بدن البته هر چند مفیـد بودن صد درصد آن بعنوان درمانی مکمل، در درمان دیابت هنوز به تحقیقات فراوان نیاز دارد (۹).
تحقیق انجام شده توسط بکر(Becker) روی ۱۰۰۸آمریکایـی نشان داد که درک آمریکائـی ها از ارزش ماساژ درمانـی و پذیرش عمومـی این درمان، در حال رشد است، بطوری که ۲۷ درصد بالغین در ۵ سال گذشته، یک تجربه ماساژ داشتند (در مقایسه با ۲۲ درصد در سال ۱۹۹۸ و۱۷ درصد در سال ۱۹۹۷) (۹و۱۰).متأسفـانه تا آنجا که محقق بررسـی کرده، در ایران برخلاف کشورهای پیشرفته، تا زمان حاضر، هیـچ کار اساسـی روی درمانهـای مکمـل جهت کـودکان دیابتـی صورت نگرفته است. بنـابراین پژوهشگران بر آن شدند تا تأثیر ماساژ درمانـی را بر سطح قندخون کودکان دیابتی بررسی نمایند. هدف از این مطالعه “تعیین تأثیر ماساژ درمانی بر سطح قندخون کودکان دیابتی تحت پوشش مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال ۱۳۸۱” بود. اهداف ویژه شامل: تعیین و مقایسه میانگین هموگلـوبین گلیکوزیله قبل و بعـد از مطالعـه در گروه ماسـاژ، تعیین و مقایسه میانگین هموگلوبین گلیکوزیله قبل و بعد از مطالعه در گروه کنترل و سپس مقایسه میانگین هموگلوبین گلیکوزیله قبل و بعد از مطالعه در دو گروه بود.
مواد و روش ها :
این مطالعه یک پژوهش نیمه تجربی با طرح دو گروهی، دو مرحله ای (قبل و بعد) می باشد. نمونه های پژوهش را ۵۱ کودک دیابتی مراجعه کننـده به مرکز نامبرده، که دارای شرایـط شرکت در پژوهش بودند انتخاب و در قالـب دو گروه: کنترل (۲۶نفر) و ماساژ (۲۵ نفر) تشکیل می دهند. شرایط ورود به پژوهش، سن ۱۵-۷ سال، مجرد و دارای والـدین حقیقـی، ابتـلاء به دیابت طـبق تشخیص پزشک، داشتن پرونده در مرکز تحقیقات غدد و متابولیسم، علاقمندی و داشتن انگیزه مثبت برای انجام تحقیق و عدم ابتلاء به بیماری مزمن دیگری غیر از دیابت بود. شرایط خروج از پژوهش داشتن موارد ممنوعیت ماساژ، عقب ماندگی ذهنی، نابینایی و ناشنوایی، حمله کتواسیـدوز در یک ماه اخیر، ایجـاد مشـکلات جسمی جدید، بـی علاقه شـدن به ادامه مطالعـه، قرار گـرفتن در مـعرض درمان هـای دیگـر و مـوارد مـؤثر روی سطـح گلیکـوهموگلـوبین بود. متغیرهای این پژوهش، شامل متغیر مستقل، ماساژ درمانی، و متغیر وابسته، سطح هموگلوبین گلیکوزیله و متغیر های زمینه ای شامـل: سن و جنس، طـول مدت بیماری مـیزان انسولـین مصرفـی نمونه هـای پژوهـش، سطـح تحصیلات پدر و مادر و شغل پدر و مادر می باشند.
نمونه ها به روش آسان انتخاب شدند و بطور تصادفـی به دو گروه تقسیـم شـدند. پژوهشگـر پس از دریافت مجوزهـای لازم در اردیبهشت و خردادماه ۱۳۸۱ همه روزه از ساعت ۱۱-۸ صبح به مرکز مراجعه نموده و پس از مصاحبه با افراد دارای شرایط شرکت در مطالعه و تقسیم تصادفی آنها به دو گروه، جلسات آموزشـی ۳-۲ نفره با آمـوزش چهره به چهـره توسـط پژوهشگـر تـا اطمینان کامل از یادگـیری والدین نمونه ها برای گروه مداخلـه )ماساژ(ترتیب داد. در این گـروه، والدین می بایست هر روز به مدت دو ماه، قبل از خواب، ۶ قسمت بدن کودک شامل: سر و صورت، دستها و بازوها، قفسه سینه و شکم، ساق های پا، پاها و پشت را طی ۱۵ دقیقه ماساژ دهند. پس از آموزش کامل والدین نمونه ها و در اختیار قرار دادن جـزوه آموزشـی ماسـاژ، یک آزمـایش هموگلوبین گلیکوزیله از تمام افراد گرفته شد و پس از ۲ ماه نیز آزمایش مجدد برای سنجش تأثیر مداخـلات، گرفته شد. ۴ بار کنترل یا ارزیابـی از طریـق تلفن تصادفـی )علاوه برمشاهـده انجـام صحیح تکنیک) جهت بررسی و اطمینان از انجام مداخله در طی دوره مطالعه انجام شد، همچنین شماره تلفن تماس هم به منظور جواب دادن به سئوالات احتمالی، در اختیار نمونه ها قرار داده شد.
? گرداوری کننده : آزاده صحراگرد